"ปัญญาชนจีนโบราณ ใช้ความสงบสยบโรคภัย และ 8 วิธี บำรุงสุขภาพ"

ปัญญาชน นักประพันธ์ นักคิด นักวิชาการ หรือนายแพทย์ในสมัยโบราณ จำนวนไม่น้อยที่มีอายุถึง 70 ปี 80 ปี หรือ 90 ปี พวกท่านได้ค้นคว้าวิธีบำรุงสุขภาพ จากการดำเนินชีวิตของตนเอง ล้วนแล้วแต่เป็นวิธีที่ควรนำมาพิจารณา ปฏิบัติสำหรับคนรุ่นหลัง

 1 ) วิธีนอนหลับ

ลู่อิ๋ว กวีสมัยราชวงศ์ซ่งใต้ ( มีอายุถึง 85 ปี ) แต่งบทกวีไว้ 9,000 กว่าบท ท่านสนใจวิธีบำรุงสุขภาพด้วยการนอน ในตอนกลางคืนท่านใช้เวลาอ่านหนังสือไม่เกิน 4 ทุ่ม การนอนหลับเป็นวิธีที่ดีที่สุด สามารถขจัดความเหน็ดเหนื่อยทางสรีระและทางจิตใจ การอดนอนบ่อย ๆ ย่อมส่งผลเสียต่อสุขภาพทำให้เวียนศีรษะ ความทรงจำและความสามารถในการคิดลดลง และมีผลเสียต่ออายุขัยด้วย

 2 ) วิธีนั่งนิ่ง

ซูซื่อ นักประพันธ์สมัยราชวงศ์ซ่งเหนือ เป็นผู้ส่งเสริมการนั่งนิ่ง เพื่อบำรุงสุขภาพ ท่านสร้างศาลาพักผ่อนขึ้นมาหลังหนึ่ง แล้วเขียนบทกวี กำกับไว้ว่า

" ปลอดธุระมานั่งนิ่ง หนึ่งวันดูยิ่งดั่งสอง อยู่ถึงเจ็ดสิบปีตามครรลอง เสมือนครองชีพนี้ทวีคูณ "

วิธีนั่งนิ่ง

นั่งตัวตรงในท่าเรียบร้อย ค่อย ๆ หลับตาลง ผ่อนคลาย หายใจสม่ำเสมอตามธรรมชาติ สงบจิตสำรวมใจกำหนดจิตใจไว้ที่ศูนย์กลางกาย ( ตันเถียน ) นั่งนานประมาณ 15-30 นาที เป็นวิธีพักผ่อนที่ดีในระหว่างที่ต้องใช้แรงสมองติดต่อกันเป็นเวลานาน

 3 ) วิธีเดินทอดน่อง

การเดินเป็นกิจกรรมเบา เป็นการเคลื่อนไหวที่เหมาะกับผู้ทำงานนั่งโต๊ะเป็นประจำ คนสมัยก่อนมีทัศนะว่า หลังอาหารทุกมื้อไม่ควรนั่งลงทำงานหรือเอนหลังนอนทันที

เถาหงจิ่ง นักคิดนักการแพทย์สมัยเหนือ-ใต้ ( ค.ศ.420-589 ) กล่าวว่า "กินข้าวอิ่มแล้วไม่ควรนั่งหรือนอน ควรพึงจรเดินทอดน่องให้คล่องกาย"

หรือบางท่านกล่าวว่า " หลังอาหารให้เดินเล่นสักร้อยก้าว จะเป็นการบำรุงสุขภาพ " เวลาเดินทอดน่องควรเดินช้า ผู้สูงอายุหรือผู้ที่ร่างกายอ่อนแอควรถือไม้เท้าไปด้วย เมื่อเกิดอาการเหนื่อยจะได้ใช้ยันตััวหยุดพัก

 4 ) วิธีอาบน้ำ

การอาบน้ำและผลัดเปลี่ยนเสื้อผ้าตามเวลากำหนดเป็นความเคยชิน ที่ดี ถูกหลักอนามัย ช่วยให้สมองแจ่มใส จิตและกายปลอดโปร่ง และช่วยขจัดความอ่อนเพลีย

 5 ) วิธีทำงานอดิเรก

การทำงานอดิเรก เช่น ปลูกต้นไม้ ตัดแต่งกิ่งใบ เลี้ยงนก เลี้ยงปลา ในสภาพแวดล้อมที่สงบงดงาม บรรยากาศสดชื่นจะกล่อมเกลารสนิยม ช่วยปรับจังหวะจะโคนของชีวิต

เกาเหลียนเจิง กวีราชวงศ์หมิงเคยเขียนไว้ว่า การชมและปลูกเลี้ยงต้นไม้จำพวกบอนไซเป็นวิธีสำคัญในการบำรุงสุขภาพ

 6 ) วิธีอ่านบทกวี

ลู่อิ๋ว ได้แต่งกลอนบทหนึ่งมีความว่า

" หนึ่งหนุ่มประคองหนึ่งชรา มานั่งพักกายา ณ ริมน้ำ

ผู้เฒ่าอัปโชคมีโรคประจำ ปวดหัวทุกเช้าค่ำระกำใจ

ข้าบอกไม่ต้องกังวล เที่ยวด้นดั้นหายาขนานไหน

กลอนข้าล้ำเลิศกว่าสมุนไพร อ่านไปแล้วไซร้ไข้หายเอง "

การได้อ่านบทกวีทำนองเสนาะที่ไพเราะสักบทหนึ่ง ไม่เพียงแต่เป็นสุนทรียะแก่โสตประสาท หากแต่เกิดผลทางจิตใจด้วย ช่วยชำระล้างโรคภัยในตัว กระตุ้นจิตใจให้มีชีวิตชีวา ปิติสุข สงบ ลืมเืลือนความเจ็บไข้ จึงมีผลดีต่อการบำรุงสุขภาพของร่างกาย

 7 ) วิธีท่องเที่ยว

ซูซื่อเคยกล่าวไว้ว่า " สายน้ำ ภูเขา ลมฟ้า จันทรห่อน มีผู้ครอบครองนิรันดร์ ผู้ว่างเว้นจากภารกิจย่อมมีสิทธิ์เป็นเจ้าของทั่วหน้ากัน "

" แผ่นดินกว้างใหญ่ไพศาล ภูเขาสด สายน้ำใส คนสมัยก่อนชอบไปเดินเล่นในฤดูใบไม้ผลิ และไต่เขาเบิ่งมองไปไหลโพ้นในฤดูใบไม้ร่วง "

กล่าวคือทุ่มตัวเข้าไปในธรรมชาติ เสาะหาเที่ยวชมภูมิประเทศที่มีทิวทัศน์สวยงาม เคลิบเคลิ้มกับรสนิยาวิไล จะทำให้จิตใจชื่นบาน แล้วความเหน็ดเหนื่อยกลัดกลุ้มต่าง ๆ ก็จะสูญหายไปเอง

 8 ) วิธีนอนเที่ยว

สำหรับผู้สูงอายุที่ไม่สามารถออกไปเที่ยวตามภูเขาแม่น้ำที่มี ชื่อเสียง ให้นำภาพวาดเขาสดน้ำใสมาแขวนไว้บนฝาผนัง นอนชมโดยไม่ต้องก้าวออกนอกประตูบ้าน

นีจ้าน จิตรกรเรืองนามสมัยราชวงศ์หยวน แต่งกาพย์กลอนไว้บทหนึ่งมีความว่า

" ขอเอาดอกเบญจมาศอันเมลือง มาเป็นเครื่องบวงสรวงเซ่นไหว้ 

ภาพภูรูปน้ำล้ำวิไล แขวนไว้ไม่เปลี่ยวนอนเที่ยวชม "

ผู้ชมก็จะหวนรำลึกถึงสภาพต่าง ๆ ครั้งไปเที่ยวด้วยตนเองในอดีต ทำให้เพลิดเพลินจนโรคภัยไข้เจ็บได้ถูกลืมไปจากจิตใจ.. 

(ขอขอบคุณ คุณสุรศักดิ์ ชวยานันท์)

Cr. เอกยุทธ จิระชัย