การฝึกสมาธิ แปลว่า ความตจั้งมั่นแห่งจิต สภาวะที่จิตปราศจากนิวรณ์ ควรแก่การงาน การจะฝึกสมาธิได้ดี นั้นควรทำความเข้าใจกับจริตหรือนิสัยของคนในโลกมี 6 อย่าง คือ

        วิธีเลือกประเภทกัมมัฏฐานอันเป็นที่สบายแก่นิสัยของตน เหมือนคนใช้ยา ต้องรู้จักชนิดยาอันสบายแก่โรค ไม่ใช่ว่าเป็นยาแล้วใช้กับทุกโรคได้ 

         1. ราคจริต ประพฤติไปตามราคะ  ราคจริตนั้นจะเหมาะกับ 11 กัมมัฏฐาน คือ อสุภะ 10 และกายคตาสติ 1

         2. โทสจริต ประพฤติไปตามโทสะ ควรเจริญกัมมัฏฐาน 8 ประการ คือ วรรณกสิณ 4 และพรหมวิหาร 4 คือ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา

        3. โมหจริต ประพฤติไปตามโมหะ ควรเจริญกัมมัฏฐาน คือ อานาปานัสสติ

        4. สัทธาจริต ประพฤติไปตามความเชื่อ ควรเจริญกัมมัฏฐาน คือ อนุสสติ 6 ประการ คือ พุทธาสติ ธัมมานุสสติ สังฆานุสสติ สีลานุสสติ จาคานุสสติ เทวตานุสสติ

        5. พุทธิจริต ประพฤติไปตามความรู้ ควรเจริญกัมมัฏฐาน 4 ประการ คือ มรณัสสติ อุปสมานุสสติ อาหาเรปฏิกูลสัญญา จตุตธาตุววัตถาน

        6. วิตกจริต  ประพฤติไปตามความตรึก  

        กัมมัฏฐานเป็นที่สบายแก่จริตทุกอย่าง คือ ภูตกสิณ 4 คือ กสิณดิน กสิณน้ำ กสิณลม กสิณไฟ อรูปกัมมัฏฐาน 4 คือ อากาสานัญจายตนะ วิญญานัญจายตนะ อากิญจัญญายตนะ เนวสัญญานาสัญญายตนะ

อ้างอิง หนังสือธรรมศึกษาชั้นเอก โรงเรียนพระปริยัติธรรม วัดพระธรรมกาย

ขอบคุณภาพจาก www.google.com