จําปาดะ คืออะไร ? จำปาดะคือชื่อผลไม้ของไม้ยืนต้นชนิดหนึ่งที่จัดอยู่ในวงศ์ MORACEAE เช่นเดียวกับขนุนและสาเก หรือจะเรียกผลไม้ชนิดนี้ว่าขนุนถิ่นใต้ก็ได้ครับ (สังเกตว่าลักษณะของผลก็จะคล้าย ๆ กัน แต่ผลจำปาดะจะเล็กกว่า)

ลักษณะของจำปาดะ

        ต้นจำปาดะ มีถิ่นกำเนิดในคาบสมุทรมลายู อินโดนีเซียและเกาะนิวกินี ในบ้านเราจะนิยมปลูกกันมากทางภาคใต้โดยจัดเป็นผลไม้ขึ้นชื่อของอำเภอเกาะยอ จังหวัดสตูลและเป็นผลไม้ที่หารับประทานได้ยากมาก ๆ ซึ่งจะหาได้เฉพาะทางภาคใต้เท่านั้นอีกทั้งจำปาดะยังให้ผลเพียงปีละครั้งเท่านั้น (ประมาณเดือนพฤษภาคมถึงเดือนกรกฎาคม)โดยจัดเป็นไม้ยืนต้นที่มีความสูงประมาณ 20 เมตรเปลือกลำต้นมีสีน้ำตาลปนเทา มียางสีขาวขุ่น โดยจะออกผลตามลำต้นและตามกิ่งลักษณะของใบจำปาดะใบคล้ายรูปไข่ มีเกสรเขียวเป็นมัน และมีขนเล็ก ๆสีน้ำตาลอยู่บนใบ ใบยาวประมาณ 5-12 เซนติเมตร กว้างประมาณ 2.5-12เซนติเมตร ส่วนดอกจำปาดะ ลักษณะของดอกดอกตัวผู้คล้ายทรงกระบอก มีขนาดประมาณ 3-3.5 เซนติเมตรก้านยาวประมาณ 3-6 เซนติเมตร ดอกมีสีขาวหรือสีเหลืองส่วนดอกตัวเมียมีจะขนาดประมาณ 1.5 เซนติเมตรและเกสรตัวเมียจะมีขนาด 3-6 เซนติเมตร

        ผลจำปาดะ ผลคล้ายรูปทรงกระบอก ขนาดตั้งแต่ 20-35เซนติเมตร กว้างประมาณ 15 เซนติเมตรผลอ่อนจะมีสีน้ำตาลปนเหลือง ผลอ่อน เปลือกจะแข็ง มียางมากส่วนผลสุกจะเปลือกนิ่มและมียางน้อยลง เนื้อมีกลิ่นหอมแรงและมีรสชาติหวานจัด โดย 1ผลจะมีน้ำหนักรวมอยู่ระหว่าง 600-3,500 กรัมแต่ส่วนของเนื้อที่รับประทานได้จะมีน้ำหนักประมาณ 100-1,200 กรัม

ขนุนกับจําปาดะต่างกันอย่างไร

-  ขนาดของผลจำปาดะจะเล็กกว่าขนุน

-  ลักษณะของเปลือก เปลือกนอกจำปาดะเมื่อสุกจะไม่สวยเหมือนขนุน

-  เปลือกจำปาดะจะบางและปอกง่ายกว่าขนุนและไม่มียวงมีใยเหนียวหนืดเป็นยางมาคั่นระหว่างเมล็ดเหมือนขนุน

-  เนื้อจำปาดะจะมีเนื้อนิ่มเละ ไม่แข็งกรอบเหมือนขนุน

-  เนื้อจำปาดะจะเหนียวเคี้ยวไม่ค่อยขาด ไม่เหมือนขนุนที่เคี้ยวง่าย

-  รสชาติจำปาดะจะมีรสหวานจัด มีน้ำเยอะและหวานกว่าขนุน

-  กลิ่น จำปาดะกลิ่นจะแรงกว่าขนุน (รุ่นน้องทุเรียนเลยทีเดียว)

       Tip วิธีการปอกจำปาดะ วิธีการก็ง่ายแสนง่าย แค่ใช้มีดกรีดจากขั้วลงมาจนสุดผล แล้วก็ใช้มือแบะออกเนื้อจำปาดะก็จะปลิ้นหลุดออกมาทั้งพวงเลยและให้จับที่ขั้วดึงทีเดียวให้เปลือกหลุดออกก็จะได้ยวงจำปาดะติดกันออกมาเป็นพวงแล้ว

ประโยชน์ของจำปาดะ

1. ประโยชน์จำปาดะช่วยบำรุงร่างกาย (เนื้อผลสุก)

2.  จำปาดะมีวิตามินเอสูง จึงช่วยบำรุงและรักษาสายตาได้เป็นอย่างดี

3.  เปลือกไม้ของจำปาดะมีสรรพคุณที่ช่วยป้องกันการเกิดโรคมะเร็งและช่วยรักษาโรคมาลาเรียได้(เปลือก)

4.  เส้นใยของจำปาดะสามารถช่วยขับไขมันและสารพิษออกไปจากร่างกายได้

5.   ใช้เป็นยาระบายอ่อน ๆ (เนื้อผลสุก)

6.    จำปาดะมีสรรพคุณช่วยแก้อาการท้องเสีย (เนื้อผลอ่อน)

7.    สรรพคุณของจำปาดะช่วยฝาดสมาน (เนื้อผลอ่อน)

8.    เมล็ดจำปาดะช่วยขับน้ำนมในสตรีหลังคลอดและช่วยบำรุงร่างกายได้(เมล็ด)

9.   ในมาเลเซียมีการใช้รากของจำปาดะเป็นส่วนผสมของยาสมุนไพรแบบดั้งเดิมที่ใช้สำหรับหญิงที่เพิ่งคลอดบุตร

10.  ผลสุกนิยมรับประทานสดเป็นผลไม้ มีรสหวานจัด หอม ชุ่มปากชุ่มคอ(บางคนรับประทานแล้วหยุดไม่ได้เลยทีเดียว)

11.     สำหรับทางภาคใต้จะนิยมนำไปทำจําปาดะทอด โดยใช้เนื้อพร้อมเมล็ดไปคลุกกับแป้งน้ำตาล ไข่ นม งา แล้วนำไปทอดน้ำมัน ขอบอกครับว่าอร่อยน่ารับประทานมากแต่เสียดายหารับประทานยากมาก ๆ

12.     ใช้ทำเป็นขนมหวาน เช่น ข้าวต้มมัดไส้จำปาดะ เป็นสูตรเดียวกันกับข้าวต้มมัดทั่วไป แต่ต้องแกะเอาเมล็ดออกเอาเฉพาะเนื้อมาใช้แทนกล้วย รสชาติหวาน หอมมัน เข้มข้นมากหรือใช้ทำเป็นข้าวตอกน้ำกะทิจำปาดะ แกงบวดจำปาดะ เป็นต้น

13.     เมล็ดใช้ทำเป็นอาหารคาว เช่น นำมาใส่แกงพุงปลา แกงคั่วกะทิหรือจะรับประทานร่วมกับขนมจีนก็อร่อยนักแล

14.     จำปาดะ ประโยชน์ผลอ่อนใช้ปรุงเป็นอาหาร

15.     เมล็ดสามารถนำไปต้มหรือนำไปเผาไฟรับประทานได้(บางคนนิยมรับประทานเมล็ดมากกว่าเนื้อเสียอีก)

16.     ใบอ่อนจำปาดะใช้เป็นผักจิ้มหรือใช้รับประทานร่วมกับส้มตำได้

17.     แก่นของต้นจำปาดะนำไปต้มใช้ย้อมสีจีวรพระได้

18.     ลำต้นสามารถใช้ทำเฟอร์นิเจอร์หรือใช้เป็นวัสดุก่อสร้างอุปกรณ์ทำการเกษตร ฯลฯ