สมุนไพรมะตูม มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า มะปิน (ภาคเหนือ), ตูม ตุ่มตัง กะทันตาเถร (ภาคใต้) เป็นต้น

มะตูมเป็นผลไม้ที่มีต้นกำเนิดมาจากประเทศอินเดีย เป็นพันธุ์ไม้มงคลประจำจังหวัดชัยนาทและยังถือว่าเป็นพันธุ์ไม้มงคลของศาสนาฮินดูที่นิยมปลูกในบ้านเราอีกด้วย โดยถือเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ของพระศิวะ

มะตูม เป็นไม้ผลที่มีดอกหอมแรงได้ไกลที่สุดชนิดหนึ่ง มีด้วยกัน 3 สายพันธุ์ คือ ชนิดผลกลมยาว กับชนิดที่มีผลคล้ายลูกมะขวิด ขนาดผลเล็กเปลือกบาง ซึ่งชนิดนี้เรียกว่า มะตูมไข่ และสายพันธุ์สุดท้าย ทรงผลเหมือนกับชนิดแรก แต่เปลือกผลจะอ่อนนุ่ม ใช้นิ้วกดจะบุ๋มได้เรียกว่า มะตูมนิ่ม

 ส่วนบ้านเรานั้นมีความเชื่อว่าใบมะตูมสามารถนำมาใช้ป้องกันภูตผีปีศาจ เสนียดจัญไรได้ และมะตูมยังจัดว่าเป็นทั้งผลไม้ที่ดีต่อสุขภาพและเป็นยาสมุนไพรที่เรารู้จักมาเนิ่นนาน เชื่อว่าหลาย ๆ คนคงเคยกินน้ำมะตูมกันมาบ้างแล้วล่ะ   แต่น้อยคนนักที่จะรู้ถึงสรรพคุณของมะตูม 

ประโยชน์ของมะตูม

1.ผลสามารถนำมารับประทานได้ทั้งแบบสดและแบบแห้ง

2.สามารถนำมาใช้ทำเป็นเครื่องดื่มได้ด้วยการนำผลมะตูมไปผสมกับมะขาม

3.เมื่อกรองได้น้ำและนำมาเติมน้ำตาลจะได้เครื่องดื่มที่มีรสชาติคล้ายกับ “มะนาว”

4.ใบอ่อนของมะตูมนำมารับประทานเป็นผักสลัดได้หรือจะนำใบอ่อนมาใช้กินกับน้ำพริก หรือลาบก็ได้

5.ผลแก่แต่เปลือกยังนิ่ม เมื่อนำมาฝานสามารถนำมาทำเป็นมะตูมเชื่อมได้

6.มะตูมใช้เป็นส่วนผสมของขนมหลายชนิด

7.มะตูมสุก เนื้อเละสามารถนำมารับประทานเป็นผลไม้ได้

8.ผลแก่แต่ไม่สุก ใช้รับประทานเป็นยาบำรุงร่างกาย รักษาธาตุ บำรุงธาตุไฟ

8.ผลสุกสามารถนำมาใช้เป็นยาระบายได้

9.ช่วยรักษาอาการท้องร่วง ท้องเดิน โรคลำไส้

10.ใช้รักษาอาการท้องผูกเรื้อรังได้

11.ใบสดนำมาคั้นเอาน้ำ ใช้แก้หวัด

12.เปลือกรากและลำต้น จะช่วยแก้อาการไข้จับสั่น  

13.แก้ลม แก้มูกเลือด

14.ช่วยรักษาอาการหลอดลมอักเสบ

ขอบคุณข้อมูลจาก Wikipeadia.com

น้ำสมุนไพรไทยหอม ๆ หวาน ๆ อย่างน้ำมะตูมที่ครั้งไหนได้ดื่มเป็นต้องชุ่มคอทุกครั้งไป เดินทางไปไหนมาไหนเหนื่อย ๆ ถ้าได้น้ำมะตูมสักแก้วก็จะหายเหนื่อยได้เป็นปลิดทิ้ง แก้กระหายน้ำได้ดี แถมยังช่วยขับลมจุกเสียดในท้อง รักษาโรคกระเพาะ และโรคลำไส้ได้อีกด้วยเพราะมีฤทธิ์เป็นยาระบายอ่อน ๆ วันนี้เราจึงนำสูตรการทำน้ำมะตูมมาฝากให้ลองทำดื่มแก้กระหายกันดู

ส่วนผสม น้ำมะตูม

        • มะตูมแห้ง 5 ชิ้น

        • น้ำ 1 ลิตร

        • น้ำตาลทรายแดง 50 กรัม

วิธีทำ น้ำมะตูม

        • 1. นำมะตูมแห้งไปย่างไฟหรือคั่วในกระทะจนมีกลิ่นหอม เตรียมไว้

        • 2. ใส่น้ำลงในหม้อตามด้วยมะตูมที่ย่างไฟแล้วลงไปต้มด้วยไฟกลางจนน้ำเดือดและเริ่มเปลี่ยนสี ประมาณ 10-15 นาที         • 3. ใส่น้ำตาลทรายแดงลงไปคนผสมจนละลายหมด เคี่ยวไปเรื่อย ๆ จนน้ำเปลี่ยนเป็นสีเข้ม ยกลงจากเตา กรองเอากากออก พักทิ้งไว้จนเย็น 

มะตูมเชื่อมเป็นขนมอีกชนิดหนึ่งที่สามารถเก็บไว้ได้นาน โดยการเชื่อมแห้งที่ทำมาจากผลมะตูมที่ฝานเป็นแว่นๆ แล้วนำมาเชื่อมโดยกรรมวิธีการเชื่อมทั่วไป แต่ผลมะตูมไม่ได้มีตลอดทั้งปี