มาทำความรู้จัก ต้นตีนเป็ด หรือต้นพญาสัตบรรณ หรือต้นสัตบรรณ หนึ่งในต้นไม้มงคลที่น่าปลูก แม้สำหรับบางคนจะรู้สึกว่าดอกตีนเป็ดมีกลิ่นเหม็น แต่ก็อยากแนะนำให้ปลูก เพราะมีข้อดีเยอะเลยล่ะ 

          ต้นตีนเป็ด หรือพญาสัตบรรณ หรือสัตบรรณ ดอกไม้ของต้นนี้มีกลิ่นค่อนข้างฉุน บางคนก็บอกว่าเหม็น แต่รู้หรือไม่ว่าประโยชน์ของต้นตีนเป็ดมีเยอะมากทีเดียว วันนี้กระปุกดอทคอมเลยจะพาทุกคนไปทำความรู้จัก ต้นตีนเป็ด หรือพญาสัตบรรณ หรือสัตบรรณ ต้นไม้มีกลิ่นฉุน หนึ่งในต้นไม้มงคล วิธีการปลูก และประโยชน์ของมัน จนมองข้ามดอกไม้กลิ่นฉุนของต้นไม้ต้นนี้ไปเลยล่ะ 

1. ความสำคัญ 

         ต้นตีนเป็ด หรือพญาสัตบรรณ หรือสัตบรรณ ชื่อภาษาอังกฤษ Devil Tree       ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Alstonia scholaris เป็นหนึ่งในต้นไม้ที่มีประวัติควรค่าแก่การจารึกไว้ เพราะเมื่อครั้งที่ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินไปเป็นองค์ประธาน ในการปลูกป่าเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงครองราชย์ปีที่ 50 นั้น พระองค์ทรงพระราชทานพันธุ์ไม้ “สัตบรรณ”       แก่ผู้ว่าราชการจังหวัดสมุทรสาคร และมีการนำมาปลูกภายในพื้นที่จังหวัดสมุทรสาครจนกลายมาเป็นต้นไม้ประจำจังหวัดสมุทรสาคร ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา

2. ลักษณะ

        ต้นตีนเป็ดจัดอยู่ในวงศ์โมก เป็นไม้ยืนต้นรูปทรงสูงใหญ่ ลำต้นสามารถเจริญเติบโตสูงได้ถึง 30-40 เมตร เป็นไม้เนื้อไม่แน่นและค่อนข้างเปราะ มีเปลือกหนาเป็นเกล็ดสีน้ำตาล เนื้อไม้มีสีขาวอมเหลือง ลักษณะต้นมีรูปทรงพุ่มสูงคล้ายฉัตร ใบเป็นแบบเลี้ยงเดี่ยว มีลักษณะรูปวงรี เนื้อหนาและเหนียว มีติ่งที่ปลายใบ ผลเป็นฝัก ออกดอกเป็นช่อมีสีขาวอมเหลืองและเขียวนิด ๆ กลีบดอกเป็นรูปวงรีมีขนภายในดอก และที่สำคัญดอกมีกลิ่นหอมแรงไปจนกระทั่งฉุน โดยเฉพาะในตอนกลางคืน กลิ่นของดอกต้นตีนเป็ดจะฉุนรุนแรงมากเป็นพิเศษ จนทำให้บางคนถึงขั้นเกิดอาการแพ้ได้

3. วิธีปลูก

        เนื่องจากเป็นไม้ยืนต้นที่นิยมปลูกในบ้านเพื่อให้ร่มเงาและให้ความสวยงาม ดังนั้นการปลูกด้วยวิธีการเพาะเมล็ดจึงเหมาะสมที่สุด จะทำให้ต้นมีความแข็งแรงและยึดเกาะได้ดี ด้วยการนำเมล็ดพันธุ์ที่สมบูรณ์ มาปลูกลงในกระถางเพาะกล้าที่มีดินร่วนปนทรายผสมขุยมะพร้าว และรองก้นด้วยปุ๋ยคอก ควรจะเพาะต้นกล้าแค่กระถางละ 1 ต้น จากนั้นก็ดูแลรดน้ำทั้งเช้าและเย็น รดให้พอชุ่มแต่อย่าแฉะหรือมีน้ำขังโดยเด็ดขาด มิเช่นนั้นอาจเสี่ยงเป็นโรคราได้ หลังจากปลูกไปได้ 90 วัน บวกกับว่าต้นมีความแข็งแรงดีแล้ว     ก็ให้ย้ายต้นกล้าตีนเป็ดมาปลูกในหลุมปลูกดินร่วน เน้นบริเวณที่เป็นพื้นที่โล่ง ไม่มีเสาไฟหรือสายไฟฟ้าพาดผ่าน ปลูกให้ห่างจากตัวบ้านหรือแนวกั้นรั้วสักประมาณ 20-30 เมตร เพื่อไม่ให้รากขนาดใหญ่ชอนไชทำร้ายฐานรากของสิ่งก่อสร้าง       

4. วิธีการดูแล

        วิธีการดูแลก็ไม่แตกต่างจากไม้ยืนต้นทั่ว ๆ ไป แนะนำให้รดน้ำทุกวัน ทั้งเช้าและเย็น รดให้พอชุ่มฉ่ำปานกลาง อย่าแฉะมากเกินไป ปลูกในที่ที่มีแดดส่องถึงหรือที่แจ้งเพราะเป็นไม้ชอบแดด บำรุงปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักปีละ 3 ครั้ง ต้นก็จะเจริญเติบโตแข็งแรง

5. ความเป็นมงคลและเคล็ดลับเสริมสิริมงคล

       ประโยชน์ในการช่วยบังแดดและให้กลิ่นหอมของต้นไม้ชนิดนี้ เป็นเพียงแค่ส่วนหนึ่งที่ทำให้คนนิยมหันมาปลูกต้นตีนเป็ด แต่ความหมายอันเป็นสิริมงคลของต้นนี้ต่างหาก ที่ทำให้ใคร ๆ ก็อยากนำมาปลูกไว้ในบ้านนั่นเอง ด้วยลักษณะต้นทรงพุ่มที่ดูคล้ายฉัตร หรือ ฉัตรบรรณ เครื่องชั้นสูงที่ใช้ในขบวนแห่นั้น เชื่อกันว่ามีความหมายที่เป็นเกียรติเป็นพญา น่าเคารพยกย่อง และด้วยชื่อที่ขึ้นต้นว่า “สัต” ยังหมายถึงคุณธรรมและสิ่งดีงาม  หากนำมาปลูกไว้ก็จะทำให้คนในบ้านได้รับการเคารพยกย่องจากคนอื่น ๆ  

        คล็ดลับในการปลูกเพื่อเสริมสิริมงคลจะต้องปลูกต้นพญาสัตบรรณไว้ทางทิศเหนือ  ให้ผู้ใหญ่ที่บำเพ็ญคุณธรรมและความดี เป็นที่น่าเคารพนับถือ ลงมือปลูกต้นพญาสัตบรรณในวันเสาร์ จะยิ่งช่วยเสริมสร้างสิ่งดี ๆ และเกียรติยศให้กับคนในบ้านได้

6. ประโยชน์

       นอกจากจะให้ร่มเงา ส่งกลิ่นหอม และมีความหมายที่เป็นสิริมงคลแล้ว ต้นไม้ชนิดนี้ยังถูกนำไปแปรรูปเป็นของใช้ในและเฟอร์นิเจอร์ภายในบ้านได้ แต่ด้วยลักษณะเนื้อไม้ ที่ไม่แน่น เลยทำให้ไม่มีความแข็งแรงทนทานพอ จึงไม่เหมาะที่จะนำไปใช้ในการก่อสร้าง 

      หากว่าด้วยเรื่องของสรรพคุณทางยา ต้นตีนเป็ด ช่วยรักษาและบำรุงร่างกายมากมายเลยทีเดียว อย่างเช่น โรคบิด มาลาเรีย โรคระบบทางเดินหายใจเรื้อรัง ติดเชื้อที่ลำไส้ ขับพยาธิ อาการทางผิวหนัง ช่วยให้เจริญอาหาร และลดน้ำตาลในเลือด เป็นต้น