✍ ประเพณีวัฒนธรรมและความเป็นมาของชาวไท (ไต) ในสิบสองปันนา

สิบสองปันนาซึ่งเรียกทับศัพท์เป็นภาษาจีนกลางว่า "ซีซวงปั่นน่า” (西双版纳) ตั้งอยู่ทางตอนใต้ของมณฑลยูนนาน (云南) ซึ่งมีเมืองจิ่งหง (景洪) หรือเมืองเชียงรุ่ง เป็นเมืองเอก และประชากรส่วนใหญ่เป็นคนไทลื้อผสมกับคนฮั่น

สิบสองปันนาแต่เดิมเป็นที่ตั้งของอาณาจักรน่านเจ้า มีอาณาเขตอยู่ระหว่างดินแดนไทย พม่า ลาว และจีน เมื่อพุทธศตวรรรษที่ 18 อาณาจักรน่านเจ้าได้ถูกรุกรานโดยอาณาจักรมองโกล

คำว่า "สิบสองปันนา" มีความหมายว่า "12 อำเภอ" คำว่า "พันนา" ไม่ได้หมายถึง นาพันผืน แต่ "พันนา" เป็นหน่วยการปกครองในอดีต หรือเทียบกับ "อำเภอ” ในปัจจุบัน ซึ่งได้ถูกแบ่งเป็นสิบสองปัน หรือสิบสองพันนาโดยพม่าในสมัยที่อาณาจักรตองอูขยายดินแดนเข้ามายึดครอง

วัฒนธรรมของชาวไทลื้อที่นี่ใกล้เคียงกับล้านนาของไทยมาก เนื่องจากได้รับอิทธิพลจากอาณาจักรล้านนา ซึ่งอาณาจักรล้านนาในฐานะประเทศราชของไทย ก่อนนี้ได้เคยขยายดินแดนไปยังสิบสองปันนาภายหลังจากที่พระเจ้ากาวิละตีเมืองเชียงใหม่จากพม่าได้สำเร็จเมื่อปีพ.ศ. 2317

สิบสองปันนาจึงกลายเป็นดินแดนที่ไทยและพม่าผลัดกันยึดครองแต่นั้นมา โดยปีพ.ศ. 2393 ไทยสูญเสียดินแดนสิบสองปันนาให้กับพม่าซึ่งใช้เชียงตุงเป็นฐานทัพ และต่อมาได้ถูกยึดครองโดยจีนแผ่นดินใหญ่ เพื่อใช้เป็นฐานบัญชาการในช่วงปราบกบฏระหว่างสงครามกลางเมืองของจีนในช่วงก่อนสงครามโลกครั้งที่ 

2

กระทั่งเมื่อปีพ.ศ. 2498 จีนจึงได้ยกสิบสองปันนาในมณฑลยูนนานนี้ ให้เป็น "เขตปกครองตนเองชนชาติไท” (Xishuangbanna Dai Autonomous Prefecture)

✑ เรียบเรียง： ทิพย์ปัญญา 

ขอขอบคุณข้อมูลจาก

https://www.youtube.com/watch?v=nacN7AvoN84