ความทุกข์ คือ ความคิด ความรู้สึก ไม่มีตัวตน

ความทุกข์ คือ ความคิด ความรู้สึก ความคิดอยากได้โน่นได้นี่แล้วไม่ได้ดั่งใจที่คิดที่ต้องการ หรือรู้สึกว่าไม่สบายกายไม่สบายใจก็นับว่าเป็นทุกข์ 

ความทุกข์ คือ ธรรมชาติพื้นฐานของมนุษย์มีแค่ 4 ทุกข์เท่านั้น หรือเหตุแห่งทุกข์มีแค่ 4 หัวข้อใหญ่ ๆ คือ

1.  ทุกข์จากกาย

คือความทุกข์จากความรู้สึกหนาว-ร้อน, หิว-กระหาย,ปวดปัสสาวะ-ปวดอุจจาระ

2.  ทุกข์จากสังคม

คือความทุกข์จากการอยู่ร่วมกัน ที่สำคัญมากสุดคือเรื่องเม๊าท์เรื่องการพูดจา

3.  ทุกข์จากเศรษฐกิจ

คือความทุกข์จากการเลี้ยงชีพ การทำมาหากิน การต้องการมีชีวิตอยู่รอด มีกินมีใช้

4.  ทุกข์จากใจ จิตใจ หรือกิเลส (โลภ โกรธ หลง)

คือความทุกข์จากกิเลสที่บีบคั้นทำให้ใจขุ่น ทำให้นิสัยไม่ดี ทำให้ประพฤติชั่ว ซึ่งกัดกร่อนตัวเราเอง

โลกใบนี้เต็มไปด้วยปัญหา คนเต็มไปด้วยความทุกข์  ถ้าเราขาดสติเราจะไม่สามารถแยกคำว่าปัญหากับความทุกข์ออกจากกันได้ ที่จริงความทุกข์เกิดขึ้นตลอดเวลา ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนไปเรื่อย ๆ ตลอดชีวิตของเรา ยกตัวอย่างเรื่องใกล้ตัว เรื่องปวดปัสสาวะ ผ่านไป 2-3 ชั่วโมงก็ปวดละ บางคนอึดหน่อย 5-6ชั่วโมงก็ต้องปวดแน่นอน ขึ้นกับสุขภาพของแต่ละคน

หรือทุกข์จากโดนเพื่อนเม๊าท์ ซึ่งจริง ๆ ทุกคนโดนนินทาทั้งนั้น แม้แต่พระพุทธเจ้าก็ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้

หรือทุกข์จากการอยู่รอดนี่สำคัญ ไม่มีเงินใช้นี่ (หนี้) ก็ทุกข์จริง ๆนะ

แต่ที่สำคัญสุด โดยส่วนตัวคิดว่าน่าจะเป็นทุกข์จากกิเลสในใจของเราคือความอยากได้ อยากมี ไม่ได้ไม่มีก็โกรธ หรือขาดสติหลงคิดผิด หรือหลงตัวเอง คิดว่าตัวเองถูกตลอดเวลา

เมื่อเราเข้าใจคำว่า “ทุกข์” แล้ว อาจจะไม่มีคำว่า “ปัญหา” อีกเลยเพราะสิ่งที่คุณเรียกมันว่าปัญหา มันคือหนึ่งในพี้นฐานธรรมชาติของความทุกข์นั่นเอง

ถ้าเป็นเช่นนี้ เราจะจัดการกับความทุกข์อย่างไรดี

ก่อนอื่นขอเสนอว่า เราควรยอมรับความจริงของทุกข์ 4 ข้างต้น และมีวิธีเดียวคือต้องฝึกใจ คือฝึกลดความโลภ โกรธ หลง ค่อย ๆฝึกจนกระทั่งให้มันหมดไป ฝึกใจยอมรับว่าทุกสิ่งทุกอย่างบนโลกใบนี้ไม่เที่ยง ผันเปลี่ยนไปตลอดเวลา ที่เขาชอบพูดกันว่า “เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป” มันไม่คงที่ ให้เรารู้เท่าทันปัญหา หรือความทุกข์นั้น ๆ ไม่มีอะไรอยู่กับเราตลอดไปมีทุกข์ก็มีสุข มีสุขเดี๋ยวก็กลับมาทุกข์อีก เรามาลองปฏิบัติตามคำแนะนำ 5 ข้อ นี้นะคะ

1. ทำสิ่งที่ควรทำ
มีหน้าที่อะไร รับผิดชอบอะไรอยู่ก็ทำให้ดีที่สุด อย่าปล่อยตัวปล่อยใจให้เลื่อนลอย อย่าทิ้งหน้าที่ของตนเอง ยิ่งทุกข์มากเท่าไหร่ยิ่งต้องตั้งใจทำงานให้ดี ขยันสุดๆ พัฒนาตัวเองสุดๆ เอาจิตใจจดจ่ออยู่กับการงานของเราไปให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้

2. พยายามทำตนให้มีแสงสว่างในตนเอง
เมตตาให้มากๆ เห็นแก่ตัวให้น้อยๆ คิดถึงคนอื่นมากๆ คิดถึงตัวเองน้อยๆ เมื่อคิดถึงคนอื่นมาก เราจะโกรธเกลียดน้อยลง อภัยได้ง่ายขึ้น เข้าใจเหตุผลของผู้อื่นง่ายขึ้น จิตใจก็จะเบาขึ้น

3. พูดแต่สิ่งดี
อย่าพูดสิ่งทำลายความหวัง อย่าทำสิ่งที่ทำให้ชีวิตของตนหดหู่ อย่าคิดว่าตัวเองไม่มีค่า อย่าย้ำคิดย้ำทำ อย่าโทษคนอื่น อย่าโทษตัวเอง อย่าโทษฟ้าโทษดิน แต่ให้ยอมรับว่าสิ่งนี้ได้เกิดขึ้นแล้ว ทำความเข้าใจ ให้อภัยและวางแผนชีวิตเพื่อจะก้าวเดินต่อไป

4. ฝึกมองด้านดีๆ ของชีวิต
เมื่อความทุกข์มาเยือนเราก็ต้องสร้างแสงสว่างให้เกิดขึ้น จงมองโลกให้มันสว่างไสว มองข้อดีของตนเองมองข้อดีผู้อื่น พูดให้กำลังใจคนอื่น พูดให้กำลังใจตนเอง ดีใจกับคนอื่น ใจดีกับตนเอง มองอะไรในด้านที่บวก เก็บเกี่ยวกำลังใจที่ผ่านเข้ามา และสนุกกับชีวิต ทำสุขภาพจิตให้เบิกบานที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้

5. ท่องไว้เสมอ ท่องซ้ำๆ ให้ขึ้นใจ “เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป”
ไม่มีอะไรที่จะอยู่กับเราตลอด ไม่ว่าจะเป็นผู้คนสิ่งของ ชื่อเสียง หรืออำนาจ วาสนา เราเป็นเพียงคนตัวเล็กๆ ที่เกิดมา เป็นแค่คนที่อยู่บนโลกเพียงชั่วคราว อย่าไปเอาเป็นเอาตายอะไรกับชีวิตมากมาย คนเรามีผิดได้ พลาดได้ ล้มได้ก็ลุกได้ ลุยให้เต็มที ทำให้สุดแรง แต่พอจบแล้วก็เรียนรู้ที่จะปล่อยวางสิ่งนั้นลง ทั้งเรื่องเงิน เรื่องงาน เรื่องความรัก หรือเรื่องอะไรก็แล้วแต่

ทุกเรื่องราวก็ใช้หลักการเดียวกันคือสร้างเหตุให้เต็มที่ แล้วปล่อยวางในผลลัพธ์ หมายความว่า ถึงเวลาทำก็ทำให้ถึงที่สุดเมื่อทำดีที่สุดแล้ว แม้อะไรจะเกิดขึ้น ก็ยอมรับด้วยความเข้าใจว่าเราได้ทำเต็มที่แล้วและไม่ควรเสียใจกับสิ่งที่เกิดขึ้น

ถ้าอยากมีชีวิตใหม่ ก็ต้องกัดฟันลุกขึ้นมาทำสิ่งใหม่”

สรุปว่า หยุดใจได้เมื่อไหร่ ก็หยุดทุกข์ได้เมื่อนั้น จร้า

ขอขอบคุณ : na_diary (Cr. ครูบาอาจารย์ผู้พร่ำสอน)

ขอขอบคุณข้อมูลดี ๆ : คำธรรม

ขอขอบคุณข้อคิดดี ๆ : คุณพศิน อินทรวงค์

ขอขอบคุณรูปภาพ : ทุกข์  #  สู้ ๆ