พระเจ้า..ในมุมมองของพระพุทธศาสนา ?

@ ทำไมคนถึงเชื่อพระเจ้า 

วันนี้ไม่ได้มาชวนให้ทุกท่านมาทะเลาะกันเรื่องพระเจ้านะครับ แต่เห็นในทีวีในยุคปัจจุบันนี้มีคนออกมาคุยเรื่องพระเจ้าค่อนข้างเยอะ พระเจ้าดีอย่างนั้นดีอย่างนี้สารพัดดีเลยพระเจ้า ซึ่งผมว่าก็เป็นเรื่องความเชื่อของเขาครับ เขาหรือใครจะเชื่ออย่างไรก็ให้เป็นความเชื่อส่วนบุคคล ส่วนกลุ่มหรือส่วนของแต่ละศาสนา เราคนไทยเข้าใจเรื่องนั้นดี

@ คนพุทธเชื่อพระเจ้าไหม ?

คำถามนี้ผมว่าเป็นเรื่องที่คนพุทธควรที่จะต้องถามหรือมีคำถามอยู่แล้วว่า เราชาวพุทธมีความเชื่อเรื่องพระเจ้าหรือไม่ เพราะว่าตอนนี้บ้านเราเมืองเรามีศาสนาประเภทพระเจ้านิยมเดินกันเกลื่อนเมืองแล้ว ดังนั้น จึงเป็นความจำเป็นที่ "คนไม่มีพระเจ้าอย่างพวกเรา" ต้องเรียนรู้เรื่องพระเจ้าบ้างเผื่อเวลาที่มีคนถามจะได้ตอบได้ว่า พระเจ้าคืออะไร ยิ่งใหญ่ขนาดไหน แล้วเราชาวพุทธจะมีท่าทีต่อเรื่องพระเจ้านั้นอย่างไร?

@ อะไร คือพระเจ้า พระเจ้าคือใคร ?

เรื่องพระเจ้านี้เป็นเรื่องของความเชื่อแบบวิญญาณนิยม ที่คนยุคโบราณมาแล้ว เมื่อถูกภัยคือความกลัวคุกคามตนเองและชุมชน โดยความกลัวนั้นก็คือกลัวต่อภัยธรรมชาติ เช่น ฟ้ารอง แผ่นดินไหว น้ำท่วมหรือสึนามิ ไฟไหม้ เป็นต้น  มนุษย์เราถือว่าเป็นสัตว์ที่มีความกลัวสุมอยู่ในหัวใจอยู่แล้วเมื่อเกิดภัยคุกคามแบบนี้ก็จะ "หาที่พึ่ง" ภาษาบาลีเรียกว่า "สะระณะ" 

ที่พึ่งในยุคแรกๆก็คือ ต้นไม้ ภูเขา แม่น้ำแล้วก็สมมติว่าต้นไม้มีเทพเจ้าหรือพระเจ้าสิงอยู่และก็ไปอ้อนวอนขอใให้เทพเจ้าหรือพระเจ้ามาเป็นที่พึ่งของตน อันนี้เรียกว่า "พระเจ้า"หรือ GOD ในยุคแรกๆของมนุษย์ที่มีพระเจ้าแบบว่าหลากหลายไปตามความเชื่อ เช่น เทพเจ้าตนไม้ ภูเขา แม่น้ำ สายฝน เป็นต้น เราเรียกความเชื่อแบบนี้ว่าเป็น อติเทวนิยม หรือ Henotheism 

ต่อมาเมื่อสังคมมนุษย์ได้พัฒนนามากขึ้นๆความรู้มนุษย์ก็มีมากขึ้นๆความจำเป็นของมนุษย์ที่จะนับถือเทพเจ้าจำนวนมากๆนั้นก็ลดลง เพราะเมื่อมนุษย์มีความรู้แล้ว การหาที่พึ่งเพื่อมาลดความกลัวของตนเองก็เป็นอันยุติไป จากเทพเจ้าจำนวนมากๆก็ลดลงเหลือเพียงองค์เดียว 

ตัวอย่างเรื่องนี้ก็มีในพัฒนาเรื่องเทพเจ้าของพราหมณ์ฮินดู จากเทพหลายองค์ก็กลายมาเป็นการลดจำนวนลงเหลือเพียงองค์เดียวคือ "พระพหรม" ความเชื่อเทพเจ้าหรือพระเจ้าองค์เดียวแบบนี้เรียกว่า "เอกเทวนิยม หรือ Monotheism" โดยพราหมณ์ทั้งหลายก็พากันอธิบายว่าพรหมนั้นเป็น "อันติมะสัจ" คือความจริงสูงสุดของศาสนาเขาเลยทีเดียว 

ยุคที่มนุษย์ลดจำนวนพระเจ้าลงนี้ก็เริ่มปรากฎในยุคของ ศาสนายิว หรือต่อมาก็คือศาสนาคริสต์ที่โมเสสออกกฎเหล็ก ๑๐ ข้อมีข้อหนึ่งที่บอกว่าขอให้ทุกคนมีพระเจ้าเพียงองค์เดียว หรืออีกศาสนาหนึ่งก็คือ ศาสนาอิสลาม ที่นบีมูฮัมหมัดออกกฎเหล็กมาว่าให้ทุกคนนับถือพระเจ้าองค์เดียวเท่านั้นก็คืออัลเลาะห์ 

ซึ่งผมมองว่า ยุคการเปลี่ยนจากอติเทวนิยมมาเป็นเอกเทวนิยมนี้ เป็นยุคที่มนุษย์ "เริ่มมีความรู้มากขึ้น" คือเมื่อมีความรู้แล้วก็พยายามที่จะหาที่พึ่งให้กับคนในสังคมให้เป็นหนึ่งก่อเกิดความสามัคคีก็ด้วยการให้ทุกคน "เชื่อเหมือนกัน เท่ากับมีเป้าหมายชีวิตเดียวกัน" เมื่อไหร่ที่คนเราเชื่อเหมือนกันแล้ว 

ย่อมเป็นอันว่า "ผู้นำกลุ่ม"สามารถที่จะปกครองและควบคุมคนในกลุ่มของตนได้ง่ายขึ้น เมื่อปกครองง่ายขึ้นแล้วเมื่อไหร่บ้านเมืองก็เป็นปึกแผ่น ซึ่งหากมองจากมุมมนี้จะพบว่า การทำให้พระเจ้ามีเพียงองค์เดียวนี้จึงเป็นวัตถุประสงค์ทางการเมืองหรือวัตถุประสงค์ทางสังคมวิทยาของมนุษย์เราที่ต้องการให้ (๑) คนเชื่อในสิ่งเดียวกัน (๒)ทำในสิ่งเดียวกัน และ(๓)จะไม่ก่อให้เกิดการทะเลาะเบาะแว้งหรือขัดแย้งกัน อันนี้เป็นเหตุผลทางการเมืองค่อนข้างชัดเจน

@ พระเจ้าในมุมมองของชาวพุทธ ?

สำหรับชาวพุทธเรานั้น คำว่าเทพเจ้า เทวดา หรือพระเจ้าเป็นเรื่องที่เราเสพคุ้นกันมมานานมากแล้วจนกลายเป็นว่าคำว่าพระเจ้าไม่ได้เป็นสิ่งแปลกใหม่ในสังคมไทยพุทธเรา เรารู้เรื่องพระเจ้าหรือเทวดานี้ค่อนข้างดีมาก เพียงแต่ว่า 

(๑) เราไม่เชื่อว่าพระเจ้าคือบ่อเกิดของสรรพสิ่ง แต่ 

(๒) เราเชื่อว่าพระเจ้าเป็นเพียงแค่ "เพื่อนร่วมเกิดแก่เจ็บตายในสังสารวัฏนี้เท่านั้น เพราะเหตุนั้นเองทำให้ "พระเจ้าไม่มีมาอยู่เหนือความรู้สึกของคนพุทธเรามากเพราะเรารู้จักที่จะจัดให้พระเจ้ามีที่นั่งในที่อันเหมาะสม คือ สัตว์ร่วมโลกกับมนุษย์" 

(๓) เราเชื่อยิ่งกว่านั้นขึ้นไปอีกว่า มนุษย์นั้นมี "โอกาส"ที่ดีกว่าพระเจ้าอีก คือหากมนุษย์รู้จักการพัฒนาตนเองไม่มัวมาหลงไหลกับการยอมสยบต่อพระเจ้า แล้วสร้างที่พึ่งให้กับตนเองด้วย บุญ ด้วยบารมีและการปฏิบัติธรรมแล้ว 

ที่สุดเราจะ "ประเสริฐกว่าพระเจ้า"ตามสูตรที่พระพุทธเจ้าตรัสว่า ทันโต เสฏโฐ มนุสเสสุ คนเราถ้าฝึกฝนตนเองดีแล้วย่อมประเสริฐกว่าใครทั้งปวง"(รวมถึงพระเจ้าด้วย) ดังนั้น สถานะของพระเจ้าในบางมุมมองนั้นจึง "ด้อยกว่ามนุษย์เสียอีก"

@ ชาวพุทธเชื่อว่า "พระเจ้าไม่ได้สร้างสรรพสิ่ง" ? 

ที่เชื่อแบบนี้ก็เพราะเหตุผลที่ว่าความจริงก็คือ พระเจ้าเกิดมาทีหลังที่มนุษย์ในโลกนี้เกิดขึ้นมาแล้ว การเกิดของมนุษย์ก็ไม่มีหลักฐานใดอ้างว่าพระเจ้าสร้างแต่มนุษย์เกิดมาจากการอยู่ร่วมกันของหญิงชายตามประเวณี แล้วก็มีบุตรตามกระบวนการของวิทยาศาสตร์ พระเจ้าไม่ได้มาสร้างหรือมาร่วมสร้างมนุษย์ตอนไหนเลย คำบรรยายที่เลิศหรูว่าพระเจ้าสร้างมนุษย์และสรรพสิ่งนั้น เป็นคำบรรยายจของมนุษย์เองไม่ใช่พระเจ้ามานั่งบรรยายเอง ดังนั้น เราชาวพุทธจึงไม่เชื่อว่าพระเจ้ามีอยู่จริง แท้จริงแล้วมนุษย์เรานี่เองแหละที่สร้างพระเจ้าขึ้นมาจากความกลัวที่มีอยู่ในใจ เหตุผลจริงๆก็คือกลัวเพราะไม่รู้สาเหตุที่แท้ของภัยคุกคามมาตั้งแต่แรก 

เมื่อกลัวมนุษย์เราจึงได้สร้างมนุษย์ขึ้นมาเพื่อให้เป็นที่พึ่งของตน เพื่อให้ตนเองหายกลัวเท่านั้นเอง แต่ที่เชื่อกันต่อๆมาเพราะคนเรานั้นเมื่อเชื่ออย่างใดอย่างหนึ่งแล้วก็จะเกิดการยึดมั่นใน (๑) ความเห็น (๒)ความใคร่ (๓)ในขันธ์ ๕ (รูปกายตัวเอง)เป็นต้น โดยเฉพาะเมื่อเป็นความเห็นที่ตนเองเชื่อไปแล้วย่อมทำให้เกิดการยึดมั่นอยู่แบบนั้นและเชื่อแบบนั้นไม่มีวันเสื่อมคลาย 

แต่ชาวพุทธเราไม่เชื่อแบบนั้น และไม่เห็นแบบนั้น ดังนั้น ชาวพุทธเราจึงไม่เชื่อในพระเจ้าและอภินิหารย์ใดๆจากพระเจ้า

Cr.Naga King

ขอบคุณภาพและบทความดี ๆ จาก

เฟซบุ๊กNaga King